Cholina to witamina, która jest wytwarzana przez organizm człowieka w dużych ilościach. Dlatego też można spotkać się z opinią, iż nie powinna ona być nazywana witaminą. W 1998r. została oficjalnie uznana za niezbędny komponent diety przez Instytut Medycyny Stanów Zjednoczonych. Ze względu na szerokie role w metabolizmie człowieka, obecnie uważa się, że niedobór choliny ma wpływ na wiele chorób, m.in.: choroby wątroby, miażdżycę oraz zaburzenia neurologiczne.

Rola witaminy B₄

• Synteza neuroprzekaźników- acetylocholiny
• Transport lipidów
• Uczestniczy w odbieraniu sygnałów przez błonę komórkową- jest potrzebna do wytworzeni fosfolipidów
• Bierze udział w metabolizmie grup metylowych- redukcja homocysteiny
• Odgrywa rolę w rozwoju mózgu płodu
• Może zapobiegać rozwojom wad cewy nerwowej 
• Może ograniczać rozwój chorób wątroby 
• Ograniczenie ryzyka występowania demencji oraz choroby Alzheimera

Żywieniowe źródła witaminy B₄

Cholina jest witaminą, która powszechnie występuje w żywności. Warto jednakże zwrócić uwagę, że produkty pochodzenia zwierzęcego na ogół zawierają więcej choliny na jednostkę masy niż rośliny. Jaja, wołowina, kurczak, ryby i mleko, a także wybrane pokarmy roślinne, takie jak warzywa krzyżowe i niektóre rodzaje fasoli, są szczególnie dobrym źródłem choliny.

Zapotrzebowanie na cholinę

Zapotrzebowanie na witaminę B₄ różni się w zależności od wieku, płci oraz uwarunkowania genetycznego.Według Norm Żywieniowych dla populacji polskiej, wystarczające spożycie choliny wygląda następująco (AI- Adequate Intake):

Niemowlęta:

– 0-6 miesięcy- 125 mg/dzień

– 7-11 miesięcy- 150 mg/dzień

Dzieci:

– 1-3 lat- 200 mg/dzień

– 4-6 lat- 250 mg/dzień

– 7-8 lat- 250 mg/dzień

Chłopcy:

– 10-12 lat- 375 mg/dzień

– 13- 15 lat- 550 mg/dzień

– 16- 18 lat- 550 mg/ dzień

Dziewczęta

– 10-12 lat- 375 mg/ dzień

– 13- 15 lat- 400 mg/dzień

– 16- 18 lat- 400 mg/dzień

Mężczyźni powyżej 18 roku życia- 550 mg/dzień

Kobiety powyżej 18 roku życia- 425 mg/dzień

Ciąża- 450 mg/dzień

Laktacja- 550 mg/ dzień

Skutki niedoboru choliny

Długotrwałe niewystarczające spożycie choliny może predysponować do niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby i pogorszenia funkcji poznawczych. U osób, u których stwierdzono niedostateczny poziom choliny, zaobserwowano również podwyższoną aktywność transaminazy alaninowej (ALT) lub asparaginianowej (AST) w osoczu, co w konsekwencji doprowadzić może do uszkodzenia wątroby.Zaobserwować można również podwyższony poziom fosfokinazy kreatynowej, co sygnalizuje o uszkodzeniu mięśni.  Pojawiają się również dowody, że kobiety w ciąży, które spożywają odpowiednie ilości witaminy B₄, wykazują zmniejszenie ilości krążących metabolitów jednowęglowych, a ich potomstwo prawidłowe funkcje kognitywne. Co więcej, niewystarczające spożycie choliny może predysponować do wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.

Jak przeciwdziałać niedoborom?

Dzięki obecności witaminy B₄ w wielu produktach spożywczych, rzadko dochodzi do występowania jej niedoborów, dlatego dodatkowa suplementacja nie jest zalecana większości osobom. Na niedostateczny poziom choliny w organizmie narażeni mogą być jednak sportowcy wytrzymałościowi, osoby nadużywające alkoholu oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią. Należy pamiętać jednak, że przed włączeniem dodatkowego suplementu diety, warto skonsultować się z lekarzem.

Podsumowanie

Z pewnością cholina jest bardzo ważnym komponentem diety. Ma ona wpływ na wiele płaszczyzn zdrowia, takich jak: funkcje poznawcze, prawidłowe funkcjonowanie wątroby oraz układu sercowo-naczyniowego, zdolności do zapamiętywania, prawidłowy metabolizm. Niedobory tej witaminy nie występują często, jednak warto zwrócić uwagę na jej odpowiednie spożycie w przypadku kobiet ciężarnych, karmiących piersią, osób bardzo aktywnych fizycznie oraz nadużywających alkoholu.

Bibliografia

1. Jarosz M. (red.) Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Wyd. Instytut Żywności i Żywienia Warszawa 2020
2. Zeisel, S. H., & da Costa, K. A. (2009). Choline: an essential nutrient for public health. Nutrition reviews, 67(11), 615–623
3. Zeisel, S. H., Klatt, K. C., Caudill, M. A. (2018). Choline. Advances in Nutrition, 9(1), 58–60.