“CUDZE CHWALICIE, SWEGO NIE ZNACIE” – o jabłkach
Aby jabłka miały właściwy im smak i wartość odżywczą, muszą być zrywane kiedy są dojrzałe. Świeże jabłko w 83 proc. składa się z wody, waży ok. 150 g i zawiera około 60 kcal. Kalorie pochodzą z naturalnie występujących w nim cukrów (8–13 proc.): glukozy, fruktozy i sacharozy, które nadają jabłkom słodki smak. Smak i zapach jabłek zawdzięczamy również zawartym w nich w niewielkiej ilości (0,4–0,8 proc.) kwasom organicznym (jabłkowy, cytrynowy, winowy), substancjom garbnikowym i olejkom lotnym. Owoce jabłoni są nie tylko niskokaloryczne, ale zawierają również dużo błonnika (1,3 proc.), a zwłaszcza jego rozpuszczalnych frakcji – pektyn (0,6 proc.).
Walory zdrowotne tych owoców podnosi zawartość w nich aż 27 różnych mikroelementów (m.in. miedź, cynk, mangan, kobalt) oraz witamin (prowitamina A, witamina C, witaminy z grupy B).
Zalety zdrowotne
Owoce jabłoni to cenny produkt odżywczy, który ma bardzo pozytywny wpływ na wiele funkcji naszego organizmu. Wysoką wartość żywieniową zawdzięcza między innymi obecności pektyn i soli mineralnych. Właśnie jabłka zawierają najwięcej wśród owoców związków pektynowych, które obniżają zawartość cholesterolu we krwi, korzystnie wpływają i pomagają oczyszczać organizm z toksyn. Wspomniana, stosunkowo wysoka zawartość i naczyń krwionośnych (m.in. miażdżycy). Podobnie jak wiele innych owoców, spożywane na surowo jabłka mają niską wartość indeksu glikemicznego IG (nie powodują nagłych odchyleń w poziomie cukru we krwi), dlatego mogą je jeść osoby chorujące na cukrzycę. Nie dotyczy to jednak soku jabłkowego, którego IG jest wyższy. Z uwagi na wartości odżywcze jabłka znajdują zastosowanie w diecie przy niedokrwistości, niedoborach witaminowych, schorzeniach przewodu pokarmowego, zaparciach czy leczeniu otyłości.
Wywierają korzystne działanie moczopędne, dlatego zale- cane są w przypadku obrzęków, a także w chorobach nerek i pęcherza moczowego oraz wątroby. Jabłka cechuje stosunkowo wysoka zawartość potasu. W związku z tym regulują gospodarkę wodną w organizmie – dzięki temu wspomagają leczenie nadciśnienia. Pomimo kwaskowego smaku jabłka odkwaszają organizm, dzięki obecności w nich alkalizujących soli mineralnych. Zawarta w nich witamina C wzmacnia układ odpornościowy. Ciekawostką jest też to, że im mniejsze jabłko i im kwaśniejsza jego odmiana, tym zawartość tej witaminy jest większa. Pamiętajmy, że część witamin jest niszczona przez wysoką temperaturę, dlatego przetwory z jabłek (susze, dżemy, kompoty czy jabłka pieczone) będą miały ich mniejsze ilości.
W ekologicznym wydaniu
Coraz popularniejsze są uprawy jabłek ekologicznych, czyli zrywanych z drzew wzbogaconych naturalnym nawozem oraz innymi substancjami organicz- nymi. Odmiany jabłoni w takich uprawach dostosowywane są do miejscowych warunków. Wiele badań wskazuje na to, że ekologiczne produkty zawierają mniej takich substancji szkodliwych jak: azotany i azotyny oraz pozostałości pestycydów. Dlatego warto kupować owoce bez chemikaliów. Można również polecić uprawy jabłoni w sadach przydomowych, do których doskonale nadaje się większość polskich odmian. Wartości odżywcze jabłek, zarówno z upraw ekologicznych, jak i konwencjonalnych, i tak znacznie przewyższają obecność ewentualnych zanieczyszczeń, które dodatkowo zmniejszymy, jeśli umyjemy jabłka w ciepłej wodzie. Ta zasada dotyczy zresztą wszystkich owoców.
Sylwia Leszczyńska, dietetyk
Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA
Publikacja: „Zdrowie&Smak” 2010