Żywienie w przypadku zakażenia Helicobacter pylori

 Żywienie w przypadku zakażenia Helicobacter pylori

Zakażenie Helicobacter pylori (H.pylori) dotyczy ok. 50 % populacji na świecie, w tym ponad 80% Polaków. Do zakażenia dochodzi najczęściej w okresie dzieciństwa (10-12 lat) drogą pokarmową. Najbardziej narażeni na infekcje są członkowie rodziny osoby będącej nosicielem tej bakterii. H.pylori bytuje w organizmie człowieka pod warstwą śluzu pokrywającego komórki nabłonkowe w części przedodźwiernikowej żołądka. Charakterystyczną cechą tej bakterii jest zdolność wydzielania enzymu ureazy rozkładającego składnik soku żołądkowego – mocznik do amoniaku i dwutlenku węgla, co więcej powoduje to zmianę pH soku żołądkowego i umożliwia przetrwanie bakterii w przewodzie pokarmowym.

W większości przypadków zakażenie H.pylori nie powoduje niekorzystnych dla zdrowia następstw. Jednak szacuje się, że u ok 10–20% osób zakażenie H.pylori prowadzi do rozwoju stanów chorobowych, związanych z obecnością tej bakterii w organizmie. Do najczęstszych z nich zalicza się zapalenia żołądka oraz również wrzody trawienne żołądka lub dwunastnicy. Nieco rzadziej może prowadzić do rozwoju rak żołądka lub chłoniaka typu MALT (mucosa associated lymphoid tissue). Z zakażeniem mogą być związane także choroby spoza przewodu pokarmowego takie jak niedokrwistość z niedoboru żelaza.

Diagnostyka Helicobacter pylori

Diagnostyka w kierunku infekcji H.pylori opiera się na stosowaniu inwazyjnych i nieinwazyjnych metod. Złotym standardem jest test oddechowy (Urea Breath Test- UBT, mocznikowy test oddechowy). Polega on na podaniu pacjentowi znakowanego izotopem mocznika, który rozkładany jest przez ureazę bakteryjną do amoniaku i dwutlenku węgla. Następnie sprawdzana jest obecność znakowanego dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu, co koreluje z występowanie H.pylori w żołądku. Wśród innych badań diagnostycznych wyróżnia się także test wykrywający antygeny H.pylori w kale, testy serologiczne, test ureazowy oraz badanie histologiczne.    Leczenie zakażenia polega na wprowadzeniu indywidualnie dobranej antybiotykoterapii. Zaleca się również równoczesne stosowanie probiotyków, które wpływają na proces leczenia i zmniejszają ryzyko jego niepożądanych skutków. Dobroczynne działanie przy eradykacji H.pylori wykazują również probiotyki – drożdżaki Sachcaromyces boulardii.

Jak powinna wyglądać dieta w zakażeniu Helicobacter pylori?

Dieta w zakażeniu Helicobacter pylori powinna być dostosowana indywidualnie do pacjenta i  uwzględniać występujące zmiany chorobowe oraz związane z nimi dolegliwości. Dieta osób z chorobą wrzodową powinna być łatwostrawna, odciążająca żołądek, zapobiegająca podrażnianiu jego ścian m.in. przez nadmierne wydzielanie soku żołądkowego. W tym celu zalecane jest ograniczenie zawartości tłuszczu w diecie, zwłaszcza nasyconych kwasów tłuszczowych, gdyż tłuszcz powoduje opóźnianie opróżniania żołądka. Korzystne działanie wykazują natomiast wielonienasycone kwasy tłuszczowe (omega-3 i omega-6) obecne w roślinach oleistych oraz rybach, których nie powinno zabraknąć w codziennej diecie. Wydzielanie soku żołądkowego nasilają potrawy smażone, z dużą zawartością tłuszczu, produkty kwaśne i ostre,  a także mocna kawa i herbata oraz czekolada.

Żywność ta może także nasilać objawy refluksu, często występującego u pacjentów zakażonych H.pylori. Co więcej w fazie zaostrzenia choroby wrzodowej warto ograniczyć podaż błonnika nierozpuszczalnego w diecie, obecnego w surowych warzywach, otrębach, gruboziarnistych kaszach i pełnoziarnistych makaronach. Dodatkowo należy zrezygnować z produktów wzdymających, do których zaliczamy warzywa kapustne oraz nasiona roślin strączkowych. Dieta przy zakażeniu H. pylori powinna uwzględniać posiłki niewielkie objętościowo i ich regularne spożycie – 4-5 razy na dobę. Nie bez znaczenia jest także temperatura pokarmu – bardzo gorące posiłki powodują podrażnianie układu pokarmowego i sprzyjają nasilaniu się dolegliwości. Wartość energetyczna diety, podaż białek i węglowodanów powinny być dopasowane indywidualnie do zapotrzebowania pacjenta.

Osobą, która może pomóc pacjentowi podczas leczenia zakażenia H.pylori jest dietetyk kliniczny. Współpraca ze specjalistą żywienia (dietetykiem) umożliwia zaplanowanie i wdrożenie właściwego sposobu żywienia, uwzględniającego zapotrzebowanie pacjenta na wszystkie składniki odżywcze oraz dostosowanego do stanu zdrowia pacjenta i objawów chorobowych. Konsultacja dietetyczna może odbyć się zarówno w gabinecie dietetycznym, jak i w postaci konsultacji online lub telekonsultacji, podczas których dietetyk ma możliwość szczegółowego omówienia z pacjentem problemu dietetycznego.

Autor: Zuzanna Szypowska, dietetyk kliniczny Instytutu Sanvita

Zachęcamy również do zapisów na konsultację online lub telekonsultację z dietetykiem Zuzanną Szypowską.

Godziny konsultacji:

Wtorek: 15:00-17:00

Środa: 9.00-15.00

Piątek: 15.00-20:00

  Telekonsultacja dietetyczna

Zobacz także: 

• Dieta medyczna
• Dieta dla pełni zdrowia
• Dieta przy wrzodach żołądka

Bibliografia:

1. Bartnik W., Celińska-Cedro D., Dzieniszewski J. i wsp.: Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące diagnostyki i leczenia zakażenia Helicobacter pylori. Gastroenterologia Kliniczna 2014, 6: 41–49.
2. Bontems P., Kalach N., Oderda G. i wsp.: Sequential Therapy versus tailored triple therapies for Helicobacter pylori infectio. JPGN 2011, 53: 646-650
3. DuBois S., Kearney D.J.: Iron-deficiency anemia and Helicobacter pylori infection: a review of the evidence. American Journal of Gastroenterology 2005, 100: 453–459.
4. Łaszewicz W. (Kierownik projektu). Wyniki badań nad zakażeniem Helicobacter pylori. Trans-Humana, Wydawnictwo Uniwersyteckie, Białystok 2004.
5. Rowicka G., Czajka M.: Znaczenie diety w profilaktyce i leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Medycyna Rodzinna 2011, 1: 15-18.
6. Szajewska H., Horvath A., Piwowarczyk A.: Metaanalysis: the effects od Saccharomyces boulardii supplementation on Helicobacter pylori eradication and side effects durring treatment. Aliment Pharmacol Ther 2010, 32: 1069-1079.
7. Szostak W.B., Cichocka A.: Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach. Modelowe diety lecznicze i diety specjalne. Instytut Żywności i Żywienia 2011: 105-134.