Dieta pacjenta z WZW i po przebyciu choroby
Czy można dietą wspomóc leczenie wątroby przy aktywnym WZW?
Leczenie dietetyczne w chorobach wątroby odgrywa istotną rolę. Właściwie zaplanowana dieta ma wpływ na utrzymanie stanu wydolności wątroby. Stan zapalny w WZW może się przedłużać powodując tzw. przewlekłe aktywne zapalenie wątroby z postępującym niszczeniem miąższu wątroby. Dieta ma na celu dostarczenie wszystkich składników odżywczych niezbędnych do zachowania równowagi metabolicznej, wyrównanie niedoborów oraz regenerację komórek wątroby.
Jakie są szczególnie niebezpieczne produkty spożywcze dla chorych na WZW?
Pacjenci powinni przede wszystkim unikać produktów ciężkostrawnych, mogących powodować wzdęcia brzucha (warzywa kapustne, cebulowe, nasiona roślin strączkowych, śliwki, czereśnie, gruszki, szparagi) oraz pokarmów tłustych i smażonych. Muszą także ograniczyć produkty obfitujące w błonnik pokarmowy (gruboziarniste pieczywo, kasze, makarony) oraz zamienić warzywa i owoce surowe na te w formie gotowanej i rozdrobnionej, w postaci przecieru, soku, zup kremów. Dla chorych na WZW nie są wskazane ostre przyprawy, kakao, używki, tj. mocna herbata, kawa i działający hepatotoksycznie alkohol. Zaleca się im wykluczenie z diety produktów z dodatkiem środków konserwujących oraz szczególne zwrócenie uwagi na to, by spożywane potrawy były świeże.
Jak powinien wyglądać codzienny jadłospis pacjenta w okresie rekonwalescencji?
Optymalnie należy jeść pięć niewielkich posiłków dziennie. Istotne jest zwiększenie ilości białka w diecie (m.in. z uwagi na przyspieszenie procesów odnowy komórek wątrobowych) oraz ograniczenie tłuszczów. W schorzeniach wątroby dietę wysokobiałkową stosuje się tylko w okresach jej wydolności. Należy zrezygnować z potraw smażonych, tłustych wywarów mięsnych, a przyrządzać potrawy gotowane w wodzie, na parze, pieczone w folii i duszone. Pieczywo razowe, kaszę gryczaną i inne kasze gruboziarniste należy zastąpić pieczywem jasnym (zwłaszcza pszennym), kaszą manną, kukurydzianą, płatkami owsianymi, jęczmiennymi błyskawicznymi, ryżem lub sago. Aby obniżyć zawartość tłuszczu w diecie i zwiększyć strawność produktów, wskazane jest wybieranie produktów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu, chudych gatunków mięs i wędlin (indyk, kurczak, cielęcina, wołowina, polędwica drobiowa, chuda szynka). Zamiast tłustego łososia należy jeść dorsza lub solę, które należą do chudych gatunków ryb. Spośród warzyw i owoców dobrym wyborem będą m.in.: marchew, pomidor, cukinia, dynia, owoce jagodowe, cytrusy. Oczywiście są to ogólne założenia, które w zależności od konkretnego przypadku i tolerancji pacjenta na określone produkty mogą być zmodyfikowane. U poszczególnych osób różne jest również zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Dlatego też warto skonsultować się z dietetykiem.
Czy osoba, która przeszła WZW, musi być cały czas na specjalnej diecie?
Po okresie rekonwalescencji, jeśli wyniki badań biochemicznych są w normie, może powrócić do normalnego żywienia.
W jaki sposób dieta może pomóc chorym na stłuszczenie wątroby?
Stłuszczenie wątroby to choroba polegająca na zwiększeniu w wątrobie zawartości tłuszczu powyżej 50%. Przyczyną choroby, oprócz wpływu czynników toksycznych (nadużywanie alkoholu, zatrucia toksynami), może być nadmierne spożycie energii związane z dłuższym niedoborem białka w organizmie. Stłuszczenie wątroby często dotyczy pacjentów otyłych, a że potencjalnie ma charakter odwracalny, zaleca się redukcję masy ciała. Najlepiej przeprowadzić ją pod kontrolą dietetyka, by mieć pewność, że dieta pokrywa zapotrzebowanie na niezbędne składniki i nie zagraża niedoborami pokarmowymi. U każdego pacjenta indywidualnie rozpatruje się zapotrzebowanie na węglowodany, których nadmiar w diecie może odkładać się w postaci tłuszczu, również w wątrobie. Wskazane jest
zwiększenie ilości białka pełnowartościowego, którego dostarczają np. ryby, chude gatunki mięs, białko jaja. Należy wykluczyć potrawy tłuste, ciężkostrawne (takie jak tłusta wieprzowina, wędliny, mięso smażone w panierce, bekon). Alternatywnym źródłem tłuszczu powinna być oliwa, olej rzepakowy i inne oleje roślinne, margaryny miękkie, masło, będące jednocześnie źródłem potrzebnych organizmowi witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
A jak wygląda dieta pacjentów z marskością wątroby?
W przypadku marskości wątroby dietoterapia wiąże się głównie z uzupełnieniem niedoborów pokarmowych i ochronie narządu przed przeciążeniem. Niezwykle istotna jest odpowiednia podaż witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K), antyoksydantów, witaminy C, witamin z grupy B, warzyw i owoców dostarczających składników wpływających na pracę układów enzymatycznych wątroby. Zdarza się, że istnieje konieczność suplementowania witamin pozajelitowo. U chorych z marskością obserwuje się również niedobory potasu (znajduje się on m.in. w pomidorach, ziemniakach, bananach, burakach) z uwagi na stosowane leki. Niezwykle istotnym zaleceniem jest bezwzględny zakaz spożywania alkoholu. Dieta jest uzależniona od stopnia zaawansowania choroby, dlatego w każdym przypadku należy skonsultować się z dietetykiem.
Publikacja: „Farmacja i ja” 2012
